— Ý nghĩa sâu xa của việc ghi nhớ lời Phật dạy trong đời sống tu học —
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Kính thưa quý Phật tử và thiện tri thức,
Trong thời đại hôm nay, khi việc tiếp cận giáo lý Phật giáo trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết — từ kinh sách in ấn, băng đĩa, đến video thuyết giảng trên mạng — nhiều người phát tâm tu học lại băn khoăn: “Chỉ cần nghe giảng, hiểu nghĩa là đủ rồi, sao còn cần học thuộc kinh làm gì?”
Câu hỏi này rất thực tế và cần được giải đáp một cách rõ ràng, dựa vào chính lời dạy của Đức Phật và kinh nghiệm tu tập của các bậc hiền thánh xưa nay.
1. Nghe giảng là tiếp thu từ ngoài vào – Học thuộc là chuyển hóa từ trong ra
Nghe giảng:
Là một phương tiện quý báu, giúp chúng ta hiểu rõ ý nghĩa lời Phật dạy qua lời giải thích của các bậc giảng sư. Tuy nhiên, việc nghe giảng thường mang tính tiếp thu tri thức từ bên ngoài, dễ quên, dễ lệch nếu không thường xuyên ôn lại.
Học thuộc:
Là quá trình ghi khắc lời Phật dạy vào tâm trí, giống như gieo hạt giống vào ruộng tâm. Khi học thuộc, câu kinh trở thành một phần của tâm, có thể hiện khởi bất cứ lúc nào – kể cả lúc không có sách, không có internet, và đặc biệt, trong những hoàn cảnh khổ đau hay lạc lối.
2. Kinh là những lời Phật – học thuộc là giữ Phật trong lòng
Kinh tạng là thân khẩu ý thanh tịnh của chư Phật kết tinh thành lời dạy. Khi ta học thuộc một bài kinh, tức là:
-
Giữ Phật trong tâm,
-
Nuôi dưỡng chánh niệm,
-
Tự nhắc nhở bản thân từng lúc từng nơi.
Ví như bài kinh “Tâm từ” (Metta Sutta) – nếu người học thuộc và đọc thầm mỗi ngày:
“Nguyện cho tất cả chúng sanh được an lành, không thù oán, không khổ đau…”
Thì chính lời kinh sẽ chuyển hóa tâm nóng nảy thành từ bi, chuyển hóa tâm lo âu thành định tĩnh.
3. Học thuộc giúp phát triển định lực và chánh niệm
Khi học thuộc kinh, ta phải tập trung cao độ, trì niệm câu chữ, đây là một hình thức thiền chỉ (samatha) giúp định tâm.
Đọc đi đọc lại một bài kinh mà không phân tâm, không mỏi mệt — đó chính là trạch pháp, tinh tấn, và chánh niệm đang được nuôi lớn.
Kinh Pháp Hoa dạy:
“Nếu người trì tụng, đọc tụng, viết chép, thọ trì… thì công đức không thể nghĩ bàn.”
Chữ “trì tụng” không phải chỉ đọc xuông, mà chính là học – nhớ – sống với lời kinh.
4. Học thuộc để nuôi dưỡng trí tuệ và giới đức
Các bậc cổ đức thường nhắc:
“Học kinh để mà sống, không phải chỉ để nói.”
Khi học thuộc kinh, ta có thể:
-
Quán chiếu từng lời dạy sâu sắc của Phật (tuệ giác phát sinh),
-
Dễ nhớ giới luật, lời răn nhắc (giới đức được tăng trưởng),
-
Từ đó, ứng dụng vào từng hành vi, lời nói, suy nghĩ hằng ngày.
Ví dụ, khi sân hận khởi lên, một người học thuộc câu kinh:
“Lấy từ bi thắng sân hận, lấy nhẫn nhục thắng nóng giận…”
sẽ dễ quay lại với chính mình, buông xả sân si.
5. Học thuộc để duy trì Phật pháp trong thời đại biến động
Trong Kinh Diệt Pháp, Đức Phật đã tiên đoán rằng:
“Đến thời mạt pháp, kinh điển sẽ dần mai một… Nếu không có người trì tụng, học thuộc, thì ánh sáng Phật pháp sẽ dần tắt.”
Ngày nay, tuy phương tiện vật chất rất phát triển, nhưng cũng không thiếu lúc:
-
Không có internet,
-
Không mang theo sách vở,
-
Không thể mở video giảng pháp.
Lúc ấy, người có học thuộc kinh vẫn có thể tự mình hành trì, nhắc nhở, soi sáng nội tâm, không bị mất phương hướng.
6. Học thuộc để hành trì, tụng niệm và truyền thừa
Người tu hành — dù tại gia hay xuất gia — nếu có một số bài kinh thuộc lòng, thì:
-
Việc tụng niệm trở nên linh hoạt, không lệ thuộc vào bản in.
-
Dễ dàng chia sẻ giáo pháp cho người thân, bạn bè, kể cả khi không có tài liệu.
-
Truyền trao giáo pháp cho con cháu, thế hệ sau.
Nhờ các vị Tỳ kheo xưa thuộc lòng kinh tạng bằng trí nhớ mà Phật pháp được truyền miệng hàng trăm năm trước khi ghi chép thành văn bản.
7. Lời kết: Học thuộc kinh là gieo hạt giống Bồ-đề vào tâm mình
Kính thưa quý vị,
Nghe giảng là gieo nhân hiểu đạo.
Nhưng học thuộc kinh mới là gieo hạt giống đạo vào tâm khảm.
Kinh giống như ánh đèn, người học thuộc kinh là người mang ánh sáng ấy theo bên mình – lúc tối tăm, ánh đèn sẽ tự soi đường.
Không cần học thuộc thật nhiều. Chỉ cần học thuộc một bài, một câu – mà sống đúng với nó – thì đã có công đức vô lượng.
Hãy bắt đầu từ một bài ngắn:
-
Kinh Từ Bi,
-
Kệ Tứ Vô Lượng Tâm,
-
Một đoạn trong Kinh Pháp Cú…
Rồi để cho lời kinh thấm vào từng hơi thở, từng bước chân, từng suy nghĩ. Khi đó, kinh không còn là chữ viết – mà là tâm kinh, là hơi thở sống của người học Phật.
Nam Mô A Di Đà Phật.
