1. Giới thiệu tổng quát về Kinh Lăng Nghiêm
Kinh Thủ Lăng Nghiêm (Śūraṅgama Sūtra) là một trong những bộ kinh đại thừa quan trọng bậc nhất trong Phật giáo, đặc biệt được tôn kính trong truyền thống Thiền tông và Tịnh độ tông Trung Hoa, Việt Nam. Đây là bản kinh có chiều sâu triết lý rất cao, đề cập đến bản tâm chân thật, tánh giác thanh tịnh mà Đức Phật gọi là Như Lai Tạng.
Kinh được Đức Phật thuyết tại Trùng Các giảng đường ở Kỳ Viên Tịnh Xá, theo thỉnh cầu của ngài A Nan sau khi ngài bị Ma Đăng Già mê hoặc.
2. Cốt lõi của Kinh Lăng Nghiêm – Tánh giác và Như Lai Tạng
Như Lai Tạng là gì?
Như Lai Tạng, theo Kinh Lăng Nghiêm, là bản tâm thanh tịnh sẵn có, bất sinh bất diệt, không dính bụi trần, không tăng không giảm. Đó là tự tánh chân thật mà mỗi chúng sinh đều có.
“Tánh thấy nghe hay biết nơi ông không phải do mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý sinh ra, mà là pháp thân Như Lai vốn có từ vô thủy.”
(Kinh Lăng Nghiêm)
Tâm chân thật và vọng tâm
Kinh phân biệt rõ giữa chân tâm và vọng tâm:
-
Vọng tâm là tâm sinh diệt, là những niệm khởi, phân biệt, cảm xúc, vọng tưởng.
-
Chân tâm (Như Lai Tạng) là tâm không sinh diệt, là nền tảng thanh tịnh luôn hiện hữu.
Chúng ta mê vọng mà nhận giả làm thật, chạy theo sắc – thanh – hương – vị – xúc – pháp nên trôi lăn trong sinh tử luân hồi. Phật chỉ dạy chúng ta quay về thấy rõ tự tâm, nhận ra tánh giác thường hằng ấy là Phật tánh – là Như Lai Tạng.
3. Sự vi diệu của Như Lai Tạng qua cái nhìn thực tiễn
Tâm không sinh diệt – căn bản của giải thoát
Khi một người tu học, dù là hành thiền, niệm Phật, trì chú hay tụng kinh – đều nhằm mục đích tịnh hóa vọng tâm, quay về chân tâm. Và chân tâm đó chính là Như Lai Tạng.
Đây là điều vi diệu: Giữa sinh tử, vẫn có Niết Bàn. Giữa luân hồi, vẫn hiện hữu Bản Tánh thanh tịnh.
Chúng sinh mê nên không thấy. Khi ngộ ra, dù chỉ trong khoảnh khắc, hành giả sẽ thấy:
-
Không còn sợ hãi sinh tử.
-
Không còn bám chấp ngũ uẩn.
-
Không còn nhận vọng là mình.
Kinh Lăng Nghiêm chỉ ra con đường minh triết
Kinh không chỉ bàn triết lý, mà còn trình bày rất thực tế:
-
Cảnh báo các ma cảnh khi tu thiền (50 loại ấm ma).
-
Nêu rõ phương pháp quay về tâm tánh qua viên thông – điển hình là pháp tu Nhĩ căn viên thông của Quán Thế Âm Bồ Tát, tức là nghe lại “cái nghe” để quay về bản tâm.
“Phản văn văn tự tánh” – nghĩa là nghe lại chính cái nghe, quay vào trong thay vì hướng ra ngoài.
Đó là pháp tu cực kỳ vi diệu, khai mở cửa vào Như Lai Tạng.
4. Ý nghĩa Như Lai Tạng đối với người tu ngày nay
Trong thời đại nhiều biến động, lo âu, xao động như hiện nay, việc quay về với bản tâm thanh tịnh chính là chìa khóa giúp an trú giữa dòng đời.
Như Lai Tạng không ở đâu xa – chính là tánh biết đang hiện diện nơi ta, là cái biết mà không sinh không diệt, không thuộc về mắt tai mũi lưỡi.
Người tu học Kinh Lăng Nghiêm dần sẽ:
-
Không còn sợ khổ đau, vì thấy rõ vọng là vọng.
-
Không chạy theo vọng tưởng, vì đã nương tựa nơi chân tánh.
-
Không bị mê hoặc bởi cảnh giới tâm linh, vì biết rõ chân tâm không hình sắc.
5. Lời kết
Kinh Lăng Nghiêm là ngọn đèn soi sáng tâm linh, là ngọn hải đăng cho người muốn vượt biển sinh tử. Như Lai Tạng – bản thể chân thật nơi mỗi chúng sinh – là nền tảng của sự giải thoát, giác ngộ.
“Tâm tức là Phật, Phật tức là tâm.
Vọng hết thì tâm hiện. Tâm hiện thì Phật rõ.”
(Tổ Huệ Năng)
Người đọc Kinh Lăng Nghiêm nên không chỉ tụng đọc, mà quán chiếu từng lời kinh bằng tâm chánh niệm, để từ đó phá được mê lầm, nhận ra ánh sáng nhiệm mầu vốn sẵn nơi mình.
