Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Một trong những hiểu lầm phổ biến về đạo Phật là: “Muốn tu hành thì phải bỏ nhà, rời bỏ gia đình, lên chùa sống đời ẩn tu.” Điều này khiến nhiều người e dè, nhất là những ai đang có bổn phận gia đình, cha mẹ, vợ chồng, con cái. Vậy Phật giáo có bắt buộc người tu phải rời bỏ đời sống gia đình không? Hãy cùng lắng nghe lời Phật dạy.
1. Có hai con đường tu hành trong Phật giáo
Phật giáo không chỉ dành cho những người xuất gia. Trên thực tế, Đức Phật đã dạy hai con đường tu hành phù hợp với căn cơ mỗi người:
1.1 Tu xuất gia (xuất thế gian)
Là con đường từ bỏ đời sống thế tục, gia đình, danh lợi, vật chất để sống đời phạm hạnh – như quý thầy, quý sư cô. Đây là con đường chuyên sâu, dành cho những ai có chí nguyện lớn, muốn giải thoát nhanh chóng.
1.2 Tu tại gia (tại thế gian)
Là con đường người cư sĩ sống giữa đời, vẫn làm ăn, chăm sóc gia đình, nhưng giữ giới, hành trì, nuôi dưỡng tâm từ bi, trí tuệ. Đức Phật không chỉ chấp nhận mà còn khuyến khích con đường này, vì đa số đệ tử của Ngài là cư sĩ.
“Dù sống giữa gia đình, nếu biết tu tâm dưỡng tánh, giữ giới và chánh niệm, thì vẫn là bậc tu hành chân chính.”
– (Tăng Chi Bộ Kinh)
2. Gia đình không phải chướng ngại nếu có chánh kiến
Nhiều người nghĩ gia đình là ràng buộc, làm cho khó tu. Nhưng thật ra, nếu biết sống đúng theo chánh pháp, gia đình lại là môi trường để thực hành từ bi, nhẫn nhục, và buông xả.
-
Chăm sóc cha mẹ là thực hành hiếu hạnh – căn gốc của đạo Phật.
-
Yêu thương vợ/chồng đúng mực là thực hành lòng từ và trách nhiệm.
-
Dạy dỗ con cái là gieo hạt giống thiện vào đời.
Gia đình là một “ngôi chùa nhỏ”, nơi người cư sĩ có thể thực tập Phật pháp mỗi ngày trong việc ăn nói, hành xử, và đối nhân xử thế.
3. Đức Phật không ép ai phải xuất gia
Khi còn là Thái tử Tất Đạt Đa, Đức Phật rời bỏ gia đình để cầu đạo vì lòng đại bi cứu độ chúng sinh, chứ không vì chán đời hay trốn tránh trách nhiệm. Sau khi giác ngộ, Ngài không dạy mọi người phải đi theo con đường y hệt mình, mà tùy căn cơ, dạy tu tại gia hay xuất gia đều được.
Có nhiều vị cư sĩ thành tựu rất cao như:
-
Cấp Cô Độc – đại thí chủ, cư sĩ giàu có mà đức hạnh.
-
Visākhā (Tỳ Xá Khư) – nữ cư sĩ nổi tiếng thời Phật.
-
Tôn giả La Hầu La – xuất gia từ nhỏ nhưng học đạo nhẫn nhục trong lòng Tăng đoàn.
4. Người tại gia có thể tu hành viên mãn
Phật dạy người tại gia nên giữ gìn Ngũ Giới (không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu), và sống đời chánh mạng (kiếm sống lương thiện), có thể đạt được sự an vui, hạnh phúc trong hiện tại.
Nếu hành trì đều đặn:
-
Tụng kinh sáng tối,
-
Niệm Phật, ngồi thiền,
-
Làm lành lánh dữ, bố thí giúp người,
Thì người tại gia hoàn toàn có thể tu hành thành công, gieo nhân Tịnh độ, được sanh về cõi lành, không thua gì người xuất gia nếu tâm tinh tấn.
5. Không nên hiểu sai về việc “bỏ gia đình để tu”
Nhiều người lầm tưởng tu là bỏ hết – vợ chồng, con cái, cha mẹ. Điều này không đúng với tinh thần Phật giáo. Trừ khi có duyên xuất gia chân thật, còn không, người tại gia cần tròn đạo hiếu, đạo nghĩa, rồi tu ngay trong đời sống thường nhật.
Thậm chí, rời bỏ gia đình mà không đủ đạo lực, không có chánh tín thì dễ sinh tâm kiêu mạn, lạc đường, hoặc bỏ dở giữa chừng.
6. Tu là chuyển hóa nội tâm, không phải đổi chỗ ở
Đi chùa, ăn chay, tụng kinh, nghe pháp – đều là tu. Nhưng cốt lõi của tu hành là chuyển hóa tham – sân – si trong chính mình. Dù ở chùa hay ở nhà, nếu tâm còn hơn thua, oán ghét, dính mắc, thì vẫn chưa thật sự tu.
Ngược lại, người sống giữa đời nhưng biết buông bỏ, giữ tâm trong sạch, rộng lòng thương yêu, thì vẫn đang trên đường đạo.
7. Kết luận: Tu là ngay trong đời sống gia đình
Phật giáo không bắt ai phải bỏ gia đình để tu. Mỗi người có căn cơ và nhân duyên riêng. Quan trọng là bạn có tâm cầu đạo chân thật, biết sống đúng pháp trong hoàn cảnh hiện tại.
“Ở giữa chợ, nếu giữ được tâm không động, thì đó là thiền.”
“Giữa gia đình, nếu giữ được tâm từ bi, thì đó là đạo.”
Vậy nên, không cần bỏ nhà, chỉ cần bỏ tham – sân – si là đã bắt đầu tu.
Nam Mô A Di Đà Phật.
